Alles over het crisisinkomen

De coronacrisis heeft niet alleen grote gevolgen voor onze gezondheid, maar raakt ook de economie. In het tweede kwartaal kromp de Nederlandse economie met 8,1% en steeg het aantal werklozen met 72.000. De verwachting is dat de komende maanden nog veel meer mensen hun inkomen zullen verliezen als gevolg van de economische crisis.

De mensen met de meest belabberde bescherming op de arbeidsmarkt worden nu het hardst geraakt: flexwerkers, jongeren, oproepkrachten, zzp’ers en uitzendkrachten. Solidariteit heeft ons door het begin van de coronacrisis geholpen en solidariteit is nodig nu onze samenleving door de economische gevolgen van corona wordt geraakt.

Het tweede economische steunpakket loopt af op 1 oktober. Een derde steunpakket is wat GroenLinks betreft absoluut nodig. Nu de economische crisis zwaarder wordt, zal in de inkomensondersteuning in dat derde steunpakket moeten worden verstevigd in plaats van afgebouwd. Dat is voor GroenLinks cruciaal om de economische strategie van de regering te kunnen blijven steunen.

Dit is het moment om het sociaal vangnet te verstevigen. We pleiten voor het doorzetten van de NOW, een goede regeling om gezonde bedrijven de crisis door te helpen en ontslagen te voorkomen.  Desondanks zien we ook steeds meer bedrijven die toch failliet gaan of genoodzaakt zijn om mensen te ontslaan. Daarom stelt GroenLinks voor om, naast het doorzetten van de NOW, met spoed een crisisinkomen in te voeren.

Dit crisisinkomen moet ervoor zorgen dat alle mensen die hun werk en inkomsten verliezen als gevolg van de coronacrisis de komende maanden een inkomen krijgen om op terug te vallen. Wie je ook bent en wat je ook deed. En de mensen die hun werk verloren zijn krijgen de mogelijkheid om zich om te scholen naar een baan in een sector waar juist personeelstekorten zijn: de zorg, het onderwijs, de politie, de bouw, de techniek.

Het crisisinkomen

De hoogte van het crisisinkomen is in ons voorstel mede afhankelijk van je situatie en loopt in ieder geval tot 1 juli. Afhankelijk van de economische situatie kan het crisisinkomen daarna eventueel verlengd worden.

• Iedereen die in loondienst werkte en zijn baan verliest krijgt tot minimaal 1 juli 70% van zijn salaris doorbetaald. Dit doen we door de WW te verlengen. Tot 1 juli 2021 stroomt niemand uit de WW. Flexwerkers, jongeren en mensen die pas net met hun baan begonnen zijn, hebben vaak maar weinig WW-rechten opgebouwd. Door de WW te verlengen voorkomen we dat mensen die nu al ontslagen zijn, of die de komende maanden ontslagen worden en maar kort recht hebben op een werkloosheiduitkering, op korte termijn zonder inkomsten komen te zitten.
• Zzp’ers en flexwerkers die geen recht hebben op een werkloosheidsuitkering krijgen een crisisinkomen van 1050 euro per maand. Dit doen we door de huidige TOZO en TOFA-regelingen om te vormen tot een nieuwe regeling die loopt tot 1 juli 2021. Het is een simpele regeling die uitgaat van vertrouwen. De regeling kent geen vermogenstoets en, in tegenstelling tot de huidige TOZO, ook geen partnertoets. Daarmee voorkomen we de situatie dat gezinnen die leefden van twee salarissen in de maand nu geen steun krijgen omdat van zzp’ers verwacht wordt dat ze van het inkomen van hun partner leven. En we voorkomen dat zzp’ers eerst hun huis moeten verkopen of hun pensioengeld hoeven op te maken voor ze inkomensondersteuning krijgen van de overheid. Dit is van groot belang om te voorkomen dat mensen in financiële problemen raken.

Omscholing & ontwikkeling

In deze economische crisis is het niet alleen van groot belang om mensen die hun werk verliezen toch van inkomsten te voorzien, maar ook van groot belang om te zorgen dat mensen die hun werk verliezen zich kunnen omscholen naar een sector waar ze juist ontzettend hard nodig zijn, zoals de zorg, de bouw, het onderwijs of de installatiebranche.

• Er komt een budget van minstens 1 miljard euro dat wordt ingezet om mensen om te scholen voor de tekortsectoren. In korte tijd moeten er duizenden leerwerk banen gecreëerd worden, waarbij mensen in dienst zijn van een bedrijf of instelling en tegelijkertijd het vak leren.
• Ook voor mensen met een Bijstandsuitkering verruimen we de mogelijkheid om zich om te scholen. In tegenstelling tot nu mag je met behoud van de bijstandsuitkering een fulltime studie, in MBO of HBO volgen. De plicht om beschikbaar te zijn voor de arbeidsmarkt vervalt in die periode (maximaal drie jaar). Voorwaarde is wel dat de opleiding/studie kwalificeert voor een beroep in een tekortsector. Als stagebedrijven in leerwerktrajecten en duale opleidingen een vergoeding betalen die op het minimumloon of daarboven zit, vervalt de bijstand. Gemeenten worden gestimuleerd mensen in de bijstand te laten starten met dit traject, door hen financieel te compenseren.

Een andere sociale zekerheid

Het crisisinkomen is een noodmaatregel, ingegeven door de economische crisis die volgt op de coronacrisis. Maar het is wat GroenLinks betreft ook het begin van een trendbreuk in het denken over sociale zekerheid. Het vangnet voor mensen die hun inkomen verliezen moet verstevigd worden en er zijn voor iedereen. Niet wantrouwen, maar vertrouwen moet voorop komen te staan. Na jaren van rechts beleid, waarin controle, dwang en straffen voorop stonden is het tijd om met een menselijke bril naar de sociale zekerheid te gaan kijken. En aan mensen die te maken krijgen met tegenslag en financiële problemen de vraag te stellen: hoe kan de overheid helpen? Het crisisinkomen is wat ons betreft het begin van die verandering.